Genel olarak serbest bölgeler, ''ülke içinde'' ''gümrük bölgesi dışında'' sayılan özel alanlar olarak tanımlanmaktadır. Serbest Bölgeler ayrıca, mal ve hizmet ihracatını teşvik etmek amacıyla faaliyette bulunan, kullanıcılar için özel düzenleyici muamelenin bulunduğu, çitle çevrili alanlar olarak tanımlanır. Serbest bölgeler, bazı sınai ve ticari faaliyetler için ticaret hacmini ve ihracatı artırmak amacıyla ülkenin diğer bölgelerine göre daha elverişli ve esnek bir iş ortamı sunmaktadır. İhracata yönelik yatırım ve üretimi artırmak ve teşvik etmek amacıyla 1985 yılından bu yana 18 serbest bölge faaliyete geçmiştir.

Tunaset Tarafından Serbest Bölgelerde Yapılabilen İşlemler  (Gümrük Gözetimi ve Kontrolü)

•  Türkiye Gümrük Bölgesinin başka bir yerinden serbest bölgeye gönderilen eşyaların işlemleri,
•  Yabancı bir ülkeden veya Türkiye Gümrük Bölgesindeki başka bir gümrük idaresinden transit olarak gelen eşyanın işlemleri,
• Serbest bölgeden Türkiye'ye serbest dolaşıma girmek üzere gelen eşyanın işlemleri,
• Serbest bölgeden Türkiye'ye şartlı muafiyet kapsamında ithal edilen eşyanın işlemleri,
• Serbest bölgeden Türkiye'deki başka bir gümrüğe veya yabancı bir ülkeye transit rejimi hükümlerine göre sevk edilen eşyanın işlemleri,

Serbest Bölgelerin Kuruluşunun Temel Amaçları:

• İhracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek.
• Doğrudan yabancı yatırım ve teknoloji erişiminin hızlandırılması.
• İşletmeleri ihracata yönlendirmek.
• Uluslararası ticaretin geliştirilmesi.

Serbest Bölgelerde Vergilerin hesaplanması 

Serbest bölgede üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak üretilen eşyanın serbest dolaşıma sokulmak istenilmesi durumunda beyan sahibinin talebi halinde Gümrük  Kanunun 161 inci maddesi, talep olmaması halinde ise aynı Kanunun 15 inci maddesi hükümlerine göre gümrük vergileri hesaplanır.

Serbest bölgelerden Avrupa Birliğine eşya gönderilmesi

• Türkiye'den veya üçüncü ülkelerden serbest bölgelere depolanmak, işlenmek veya ihraç edilmek üzere gelen eşyanın daha sonra Avrupa Birliği ülkelerine, statü belgesi olarak A.TR dolaşım belgesi ile gönderilmek istenmesi halinde, Tespit ve Tahakkuk Kağıdı düzenlenir. Bu durumda, aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılır;
• Eşyanın tamamen Türkiye'de serbest dolaşım durumunda bulunan girdilerden üretilmiş olduğu hallerde, Türkiye'ye vergilerinin ödenerek giriş işleminin yapıldığına dair gümrük beyannamesi, serbest bölgelerde çıkışında düzenlenen gümrük beyannamesi ve benzeri belgeler üzerinde yapılacak inceleme sonucunda eşyanın Türkiye'de serbest dolaşımda bir eşya olduğunun anlaşılması halinde, herhangi bir vergi tahsilatı yapılmaksızın 2006/10895 sayılı Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar çerçevesinde A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenir ve vize edilir.
• Eşyanın tamamen veya kısmen üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak serbest bölgede işlem görmesi halinde, üçüncü ülke girdilerinin muayene ve tespiti yapıldıktan sonra CIF değeri belirlenerek, gümrük vergisi tahsilatı yapılır. Bu işlemler Tespit ve Tahakkuk Kağıdı üzerinden yürütülür. Muayene ile görevli memurun tespit ve tahakkuk işlemini tamamlamasından sonra hesaplanan gümrük vergisi tutarı gümrük saymanlığına veya mutemetliğine yatırılır. Gümrük vezne alındısının ibrazı üzerine A.TR Dolaşım Belgesi, gümrük idaresi tarafından vize edilir.
• Eşyanın ticaret politikası önlemlerine tabi üçüncü ülke menşeli olması halinde, A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenmesi için telafi edici verginin tahsil edilmesi ve bu eşya için düzenlenmiş ithal lisansının ibraz edilmesi gerekir. Gümrük idaresince A.TR Dolaşım Belgesinde kayıtlı miktar ithal lisansı aslından düşülerek işlem yapılır.
• Söz konusu Tespit ve Tahakkuk Kağıtları gümrük idaresinde elektronik ortamda kayda alınır. Bu kağıtlara varsa kota ve gözetim önlemlerine tabi ürünler için düzenlenen düşüm yapılmış belgelerin ve A.TR Dolaşım Belgesinin birer örneği ile fatura ve gerekli görülen diğer belgeler eklenir.
•  Serbest bölgelerden A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenerek Avrupa Birliğine üye ülkelere gönderilen ve buralardaki alıcıları tarafından iade edilen üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak üretilmiş eşyanın, Türkiye'de serbest dolaşıma sokulmak istenmesi ve bunun ihracı sırasında Türk gümrük idareleri tarafından vize edilmiş A.TR Dolaşım Belgesinin ibrazı halinde, gümrük vergisi dışında ithalatta tahsili gereken Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi ile eş etkili mali yükler tahsil edilir. Ayrıca, bu eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve varsa ticaret politikası önlemlerinin uygulanması sağlanır.

Türkiye Serbest Bölgelerinde aşağıdaki faaliyetler gerçekleştirilebilir;

• Üretme
• Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge)
• Yazılım
• Genel ticaret
• Depolamak
• Paketleme
• Bankacılık ve sigortacılık
• Montaj ve de montaj
• Bakım hizmetleri

Türkiye Serbest Bölgelerinin Avantajları

1. Vergi Avantajlarından Yararlanma İmkanı

• Türkiye'nin  Avrupa Birliği'ne tam üye olduğu tarihi içeren vergilendirme yılı sonuna kadar, imalatçıların bölgelerde üretilen malların satışından elde ettikleri kazançlar gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
• Bölgelerde ürettikleri malın FOB değerinin en az %85'ini ihraç eden imalatçıların çalıştırdıkları işçilerin ücretleri, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üye olduğu tarihi içeren vergilendirme yılı sonuna kadar vergi muafiyetinden muaftır.( gelir vergisi.)
• Bölgelerde imalatçı kullanıcıların gerçekleştirdiği faaliyetlere ilişkin işlemler ve düzenlenen belgeler damga vergisi ve harçlardan muaftır.
• Serbest bölgelerdeki bina ve arsalar için emlak vergisi ödenmez.
• Üçüncü ülkelere verilen lojistik hizmetler KDV'den muaftır.
• Serbest bölgelerdeki bina ve arsalar için emlak vergisi ödenmez.

06/02/2004 tarihinden önce “üretim” dışında “işletme ruhsatı” alan serbest bölge kullanıcılarının, Faaliyet Ruhsatı' nın geçerlilik süresi boyunca gelir veya kurumlar vergisi istisnası devam eder. 06/02/2004 tarihinden sonra üretim dışında faaliyet izni alan serbest bölge kullanıcıları gelir ve kurumlar vergisi istisnasından yararlanamazlar.

2. Orta ve Uzun Vadeli Planlama İmkanı

Bir işletme ruhsatının geçerlilik süresi:

• Kiracı kullanıcılar için 5 yıl.
• Üretici kiracı kullanıcılar için 20 yıl.
• Kendi işyerini kuran kullanıcılar (yatırımcı kullanıcılar) için 30 yıl.
• Üretici-yatırımcı kullanıcılar için 45 yıl.

Hazineye ait araziler üzerindeki arsa ve binalar, yatırımcı kullanıcılar için 49 yıla kadar kiralanabilir veya irtifak hakkı tanınabilir.

3. Kâr Aktarma İmkanı

Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen gelir ve kazançlar izin alınmaksızın Türkiye' ye  ve yurt dışına serbestçe aktarılabilir .

4. Dış Ticaretin Kolaylaştırılması

Türkiye'den  serbest bölgelere satılan mallar ihracat rejimine tabi olduğundan, serbest bölge kullanıcıları katma değer vergisi ödemeden Türkiye' den  mal ve hizmet satın alabilirler. Serbest bölgeler ile üçüncü ülkeler arasındaki ticaret ise dış ticaret rejimine tabi değildir. Ayrıca, talep edilmesi halinde değeri 5000 Amerikan Doları veya karşılığı Türk Lirası'nın altında olan Türk menşeli eşya, ihracat işlemlerinden muaf tutulabilir.

5. Gümrük Vergisinden Muaf Ticaret Tesisi Prosedürü

• Bölgelere getirilen Türk veya AB menşeli eşyanın serbest dolaşım durumu değişmediği için bu eşya Türkiye  veya Avrupa Birliği gümrük bölgelerine girişte gümrük vergisinden muaftır.
• Üçüncü ülke menşeli mallar, serbest bölgelere girişte veya Türkiye  veya AB dışında başka bir ülkeye ihraç edilirken gümrük vergisinden muaftır .

6. AB Ülkelerine Kolay Erişim

Serbest bölgeler, Türkiye - AB Gümrük Bölgesi'nin bir parçası olduğu için, serbest dolaşımdaki mallar A.TR belgesi ile AB ülkelerine gönderilebilir. Üçüncü ülke menşeli eşyanın gümrük vergileri de serbest bölgelere girişte ödenmez. Ancak, serbest dolaşımda olmayan üçüncü ülke menşeli eşya, ancak Ortak Gümrük Tarifesinde belirlenen oranlar üzerinden gümrük vergileri ödendikten sonra A.TR belgesi ile AB ülkelerine gönderilebilir.

7. Eşit Muamele

Serbest bölgelerde sağlanan teşvik ve avantajlar menşei ne olursa olsun tüm firmalara sunulmaktadır.

8. Zaman Sınırlaması Yok

Mallar herhangi bir süre sınırlaması olmaksızın bölgelerde kalabilir.

9. Ticari Faaliyetlerin Piyasa Talep ve Koşullarına Göre Yönetilmesi

Türkiye Serbest Bölgelerinde, üreticiler talep etmedikçe, kamu kurum ve kuruluşlarına kanun veya diğer mevzuatla verilen fiyat, kalite ve standartlarla ilgili yetkiler geçerli değildir. Ayrıca gümrük ve kambiyo yükümlülüklerine ilişkin mevzuat hükümleri de bölgelerde uygulanmaz.

10. Enflasyon Muhasebesi İmkanı

Türkiye Serbest Bölgelerinde her ödeme Konvertibl Para Birimi veya karşılığı Türk Lirası ile yapılır.

11. İç ve Dış Pazarlara Erişim

Dünyadaki çoğu serbest bölgenin aksine, tüketici ve riskli ürünler dışında iç piyasaya satış yapılabilmektedir.

12. Azaltılmış Bürokratik Prosedürler ve Dinamik Yönetim

Başvuru ve operasyon sürecinde bürokrasi en aza indirilir. Serbest bölgeleri profesyonel özel sektör firmaları yönetmektedir.

13. Stratejik Konum

Türkiye Serbest Bölgeleri, AB ve Orta Doğu Pazarlarına yakın, Akdeniz, Ege ve Karadeniz'deki önemli Türk Limanlarına komşudur ve uluslararası havaalanlarına ve otoyollara kolay erişime sahiptir.

14. Rekabetçi Altyapı Standartları

Türkiye Serbest Bölgelerinin altyapısı uluslararası standartlardadır.

15. Tedarik Zinciri Yönetimi

Türkiye Serbest Bölgeleri, özellikle ihracata yönelik üretim yapan firmalar için ara ve hammadde temininde tedarik zinciri yönetimi fırsatları sunmaktadır.